بازی تیم های استقلال و پرسپولیس که تحت عنوان دربی تهران شناخته می شود به عنوان یکی از بزرگترین دربی های جهان به شمار می آید و تاریخچه تقابل این دو تیم پر بوده از اتفاقاتی که به خوبی اثبات می کند «دربی فراتر از یک بازی است»...

تیم های استقلال و پرسپولیس تاکنون 98 بار با هم بازی کرده اند و اولین دیدار این دو تیم هم به سال 1347 بر می گردد. در طول مقاطع زمانی مختلف گمانه زنی های زیادی در مورد تعداد دربی ها یا اتفاقی که در آن رخ داده است می شود و حالا رسانه طرفداری در این سلسله مطالب به مرور کامل و جامع تاریخچه دربی تهران می پردازد...

به گزارش طرفداری، فصل فوتبالی 1375/76 یکی از طولانی ترین فصول تاریخ فوتبال کشورمان است. این فصل که از تیر ماه 1375 آغاز شد بیش از یک سال به طول انجامید تا سرانجام پرونده این بازی ها در بیستم تیر ماه 1376، در حالی که رقابت های لیگ آزادگان سال 76 هم آغاز شده بود، با برگزاری دربی تهران به پایان برسد. علت این موضوع برگزاری بازی های ملی فراوان در سال 1375 بود. تیم ملی کشورمان که در این سال باید در رقابتهای جام ملتهای آسیا 1996 امارات شرکت می کرد مجموعا دوازده بازی در مراحل انتخابی و نهایی این رقابت ها انجام داد و با برگزاری 9 مسابقه دوستانه تعداد بازی های ملی در سال 75 را به عدد 21 رساند که همین موضوع و اردوهای متعدد ملی در این سال باعث شد تا رقابت های جام آزادگان 1375 با بی برنامگی خاصی دنبال شود و این اندازه به طول بیانجامد.

با این توضیحات به سراغ دربی چهل و چهارم می رویم که در آخرین هفته لیگ و در بیستم تیر ماه 1376 برگزار شد. این بازی از دو نظر جالب توجه است. اول اینکه چون رقابت های لیگ آزادگان سال 76 پیش از این بازی آغاز شده بود تیم های استقلال و پرسپولیس اجازه داشتند از بازیکنانی که برای فصل جدید جذب کرده اند در این مسابقه استفاده کنند. به این ترتیب مجوز بازی افشین پیروانی که از قطر برگشته بود به همراه اسماعیل حلالی، مهدی هاشمی نسب، حامد کاویانپور و محمد رنجبران برای پرسپولیسی ها و علیرضا اکبرپو، فرهاد مجیدی، محمد نوازی و محسن گروسی هم برای استقلالی ها صادر شد. نکته جالب توجه بعدی خداحافظی فرشاد پیوس در این بازی از دنیای فوتبال بود. طبق توافقی که مدیران و مسئولان دوتیم و فدراسیون فوتبال پیش از مسابقه با هم انجام دادند قرار شد تا فرشاد پیوس در ده دقیقه ابتدایی این بازی بزرگ به میدان برود و با تعویضی که در شمارش تعویض های پرسپولیسی ها محاسبه نمی شود برای همیشه از دنیای فوتبال خداحافظی کند.

لحظه ورود بازیکنان دو تیم به زمین مسابقه با جلوداری کاپیتان های دو تیم، صادق ورمزیار و فرشاد پیوس

نیمکت دو تیم به نسبت دربی قبلی هم تغییراتی را به خود می دید. استقلالی ها که در پایان نیم فصل اول با هدایت منصور پورحیدری مغلوب پرسپولیس شده بودند بعد از آن بازی دو تغییر بزرگ را تجربه کردند. اول آمدن علی فتح الله زاده به جای کاظم اولیایی در سمت مدیریت باشگاه و دوم جایگزینی منصور پورحیدری با ناصر حجازی در روی نیمکت مربیگری تیم. این تیم استقلال خیلی دیر برای این بازی جمع شد و در رسانه ها و مطبوعات از تیم استقلال با عنوان تیم یک شبه یاد می شد. در سمت سرخ میدان هم حمید درخشان جایگزین استانکو ای شده بود که با اتمام مدت قراردادش با باشگاه ایران را ترک کرده بود. حمید درخشان با کمک ناصر محمدخانی و محمد پنجعلی کار هدایت سرخپوشان را در این بازی به عهده داشت.

کادر فنی پرسپولیس با هدایت حمید درخشان و سرپرستی محمود خوردبین
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)

برای این بازی حساس هر دو تیم غایبانی را هم در لیست خود می دیدند. برای استقلال جواد زرینچه به علت دو اخطاره بودن دربی را از دست داده بود و در ترکیب پرسپولیس مجتبی محرمی، محمود کلهر و محمود شافعی شرایط حضور در میدان را نداشتند. ضمن اینکه در روزهای منتهی به دربی، شایعاتی هم مبنی بر کنار گذاشته شدن احمدرضا عابدزاده از پرسپولیس توسط امیر عابدینی به دلایل انظباطی به گوش میرسید که با ورود تیم ها به زمین مسابقه و حضور عابدزاده در چهارچوب دروازه پرسپولیس این شنیده ها تکذیب شد.

بازیکنان استقلال، ایستاده از راست: گروسی، تقوی، پاشازاده، مرفاوی، غلامپور، حسن زاده
نشسته از راست: مجیدی، مهرانپور، خرمگاه، اکبرپور، ورمزیار
(کیهان ورزشی - 28 تیر 1376)

پرسپولیسی ها در حالی گام به میدان چهل و چهارمین دربی تهران می گذاشتند که با 57 امتیاز از 29 بازی با اختلافی چهار امتیازی نسبت به بهمن کرج در صدر جدول قرار داشتند و قهرمانی خود را قطعی کرده بودند. استقلالی ها هم با 41 امتیاز از همین تعداد بازی رتبه ای بهتر از ششمی را کسب نکرده بودند. پیش از بازی ناصر حجازی در حضوری کوتاه در بین خبرنگاران با عنوان این مطلب که رسانه ها حرف های او را به درستی پوشش نمیدهند از مصاحبه با مطبوعات خودداری کرد اما حمید درخشان در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت: « اگرچه این بازی از نظر نتیجه تاثیری در شرایط ما ندارد اما امیدوارم بچه ها جوانمردانه و تماشاگرپسند بازی کنند و با پیروزی برابر استقلال طعم قهرمانی شیرینتر شود. »

جمال شریف سوری، داور مسابقه به همراه کمکش
(کیهان ورزشی - 28 تیر 1376)
خوش و بش جمال شریف و صمد مرفاوی پیش از آغاز مسابقه
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)

فدراسیون فوتبال هم برای این مسابقه تدارک ویژه ای دیده بود و جمال شریف سوری را برای قضاوت این مسابقه به تهران دعوت کرده بود. هرچند که گرمای بیش از حد هوا باعث شده بود استقبال کمتری نسبت به دربی های قبلی از این بازی صورت گیرد اما باز هم 85 هزار هوادار مشتاق دو تیم از ساعت ها قبل از مسابقه سکوهای ورزشگاه آزادی را پر کرده بودند به شکلی که در بازی سایپا و سپاهان که پیش از دربی در ورزشگاه آزادی برگزار شد چیزی در حدود 40 هزار تماشاگر روی سکوها حضور داشتند.

نمایی از ورزشگاه پر از تماشاگر آزادی در دربی 44
(دنیای ورزش - 21 تیر 1376)
هواداران پرسپولیس در هوای گرم تیر ماه
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)
تصویری از هواداران استقلالی حاضر در دربی 44
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)
اینفوگرافیک خلاصه دربی چهل و چهارم
انجام مراسم ابتدایی مسابقه توسط کاپیتان های دو تیم

بازی با سوت داور سوری آغاز شد و این پرسپولیسی ها بودند که مطابق انتظار بازی را هجومی آغاز کردند و در همان اولین دقیقه در پی خطای علیرضا اکبرپور پشت محوطه جریمه استقلال یک کارت زرد نسیب او شد و یک ضربه ایستگاهی به پرسپولیسی ها رسید هرچند که سرخپوشان از این موقعیت سودی نبردند. خطر بعدی در دقیقه پنجم رخ داد. فرشاد پیوس که برای درخشش در این ده دقیقه پایانی بازی در مسطتیل سبز انگیزه های فراوانی داشت از سمت راست حرکتی را آغاز کرد و بعد از عبور از مدافع مستقیمش توپ را به پشت محوطه شش قدم استقلال فرستاد اما ضربه سر مهرداد میناوند با اختلافی ناچیز از بالای دروازه به بیرون رفت.

سماجت مهدوی کیا و توپ گیری موفق او از ورمزیار که موفق شد با یک پاس فرشاد پیوس را راه بیاندازد
فرشاد پیوس در این صحنه با پاس مهدوی کیا از حسن زاده و پیوس عبور کرده است
(کیهان ورزشی - 21 تیر 1376)

سه دقیقه بعد این بار پاس در عمق میناوند پیوس را در موقعیت گلزنی قرار داد اما ضربه مهاجم پرسپولیس به تور کنار دروازه برخورد کرد تا همچنان دروازه استقلال بسته بماند. ساعت مسابقه دقیقه دهم را نشان میداد و داور بازی در انتظار توقف مسابقه بود تا تعویض فرشاد پیوس انجام شود. این اتفاق با یک خطا پشت محوطه جریمه استقلالی ها افتاد و بازی متوقف شد اما با اجازه داور فرشاد پیوس پشت توپ ایستاد تا برای آخرین بار دروازه حرفه ای فوتبالش شانس گلزنی پیدا کند. ضربه آزاد فرشاد پیوس که به زیبایی نواخته شد می رفت تا درون دروازه استقلال قرار بگیرد اما بهزاد غلامپور با یک واکنش خوب مانع گلزنی پیوس با آخرین ضربه اش شد تا کاپیتان پرسپولیسی ها شرانجام در دوازدهمین دقیقه دربی چهل و چهارم در میان تشویق هواداران و با همراهی بازیکنان دو تیم از دنیای فوتبال خداحافظی کند.

خداحافظ فرشاد
(کیهان ورزشی - 21​​​​ تیر 1376)
حجازی مربی استقلال از پیوس قدردانی می کند
(کیهان ورزشی - 21​​​​ تیر 1376)
فرشاد پیوس روی دوش هوادارانش
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)
فرشاد پیوس روی دوش دوستانش از دنیای فوتبال خداحافظی میکند
آخرین گام های فرشاد پیوس روی پیست ورزشگاه آزادی در پایان یک مسیر پرافتخار
(دنیای ورزش - 21 تیر 1376)
نمایی دیگر از وداع پیوس با دنیای فوتبال این بار با دسته گل های آبی

با خروج پیوس از زمین پیراهن شماره هفده او به مهدی مهدوی کیا رسید، بازیکن جوانی که بازی را با شماره 20 آغاز کرد و در ادامه مسابقه پیراهن شماره هفده پیوس را به تن کرد. بازوبند کاپیتانی هم به حسین عبدی رسید و ادموند بزیک جانشین کاپیتان سرخپوشان در زمین شد تا بازی بعد از ده دقیقه توقف، از سر گرفته شود.

مهدوی کیا ستاره میدان با شماره 20، پیراهنی که در دقیقه دوازده به شماره 17 تبدیل شد
(کیهان ورزشی - 28 تیر 1376)

بعد از خارج شدن فرشاد پیوس باز هم توپ و میدان در اختیار پرسپولیسی ها بود. حضور هم زمان حسین عبدی، مهرداد میناوند و اسماعیل حلالی در میانه میدان کفه ترازو را به خوبی به سمت سرخپوشان سنگین کرده بود. حتی سیستم 2-6-2 حجازی برای این مسابقه هم باعث نشد تا با تعدد نفرات آبی پوش در میانه میدان نبض بازی به دست استقلالی ها بیافتد.

اسماعیل حلالی یکی از نقاط قوت پرسپولیس در دربی 44 بود
(کیهان ورزشی - 28 تیر 1376)

سرانجام در دقیقه سی و پنجم قفل دروازه ها شکسته شد. حرکت انفرادی و زیبای رضا شاهرودی بعد از یک و دو با میناوند در گوشه سمت چپ محوطه جریمه استقلال به ادموند بزیک رسید تا مهاجم جوان پرسپولیسی ها با یک ضربه سنگین از بیرون محوطه جریمه گل اول بازی را به ثمر برساند.

حرکت انفرادی رضا شاهرودی که در نهایت به گل اول بازی ختم شد
(دنیای ورزش - 21 تیر 1376)
حلقه شادی پرسپولیسی ها به همراه ادموند بزیک بعد از زدن گل اول بازی

با این گل استقلالی ها به خود آمدند و در دو صحنه متوالی روی دروازه عابدزاده خطر آفرین شدند. اول در دقیقه 41 پاس در عمق فرهاد مجیدی پشت مدافعان در موقعیت تک به تک به مرفاوی رسید اما عابدزاده با یک واکنش به موقع مانع گلزنی حریف شد و در موقعیت دوم، دو دقیقه بعد، ارسال خطرناک مهرانپور روی دروازه پرسپولیس با دخالت مرفاوی و حسن زاده می رفت تا به گل تساوی آبی پوشان تبدیل شود که باز هم عابدزاده به خوبی راه توپ را سد کرد.

نمایی زیبا از لحظه ای که اگر حسن زاده و مرفاوی با هم قاطی نمیکردند شاید استقلالی ها به گل اول خود می رسیدند
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)
همان صحنه خطرناک روی دروازه پرسپولیس از نگاهی دیگر، رشادت عابدزاده در این صحنه بی نظیر است

با این دو حمله پرونده بازی در نیمه اول بسته شد و شاگردان درخشان موفق شدند در نیمه اول مچ ناصر حجازی و استقلالی ها را بخوابانند.

بازیکنان پرسپولیس در ابتدای نیمه دوم، ایستاده از راست: عبدی، شاهرودی، رهبری فرد، بزیک، پیروانی
نشسته از راست: گلمحمدی، میناوند، عابدزاده، حلالی، مهدوی کیا، رنجبران
(کیهان ورزشی - 28 تیر 1376)

نیمه دوم هم مطابق انتظار با حمله پرسپولیسی ها آغاز شد. در دقیقه چهل و هفتم فرار مهرداد میناوند در پشت مدافعان استقلال با واکنش مناسب غلامپور خنثی شد. سه دقیقه بعد درون محوطه جریمه پرسپولیس علیرضا اکبرپور در یک برخورد با پیروانی نقش بر زمین شد اما داور اعتقادی به پنالتی نداشت. در دقیقه 53 ضربه کرنر خطرناک مهرانپور را افشین پیروانی از روی خط دروازه با سر برگرداند تا توپ برگشتی به یک اتفاق مهم در این مسابقه تبدیل شود. حمله بعدی پرسپولیسی ها از جناح چپ شکل گرفت. مهرداد میناوند روی اشتباه رضا حسن زاده پشت مدافعان استقلال صاحب توپ شد تا در موقعتی مناسب برای گلزنی قرار بگیرد اما با خطای محمد خرمگاه متوقف شد تا مدافع استقلالی ها با دریافت کارت زرد دوم از زمین مسابقه اخراج شود.

اعتراض استقلالی ها به داور به دلیل نشان دادن کارت قرمز به محمد خرمگاه
(کیهان ورزشی - 28 تیر 1376)

بعد از این اتفاق ناصر حجازی دست به دو تعویض همزمان زد و در شرایطی که همه منتظر ورود مدافعان به زمین مسابقه بودند علی اکبریان و ادموند اختر، دو مهاجم نیمکت نشین استقلالی ها، به زمین مسابقه فرستاد. با این دو تعویض استقلال ده نفره سی دقیقه پایانی مسابقه را با چهار مهاجم به نام های تقوی، اکبریان، اختر و مرفاوی، ادامه داد.

توصیه های فنی ناصر حجازی به رضا حسن زاده، یکی از دو مدافع استقلال در این دربی
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)

این بهترین فرصت برای بازیکنان تند و تیز پرسپولیس یعنی مهدوی کیا و میناوند بود که از دو جناح چپ و راست پشت مدافعان استقلال را هدف قرار دهند و روی ضد حملات خطرساز شوند. همین اتفاق هم افتاد. در این دقایق بازیکنان دو تیم دو دو بار با شوت های از راه دور خطرناک ظاهر شدند. اولین ضربه را بزیک از بیست و پنج متری روانه دروازه استقلال کرد که غلامپور به خوبی توپ را دفع کرد و ضربه دوم را محمد تقوی به سمت دروازه عابدزاده نواخت که توپش با اختلافی ناچیز از کنار دروازه پرسپولیس به بیرون رفت.

در دقیقه 71 اتفاقی که قابل پیش بینی هم بود رخ داد. مهدی مهدوی کیا از خلا خط دفاعی استقلالی ها به خوبی استفاده کرد و با یک فرار تند و تیز از میانه میدان پا به توپ تا محوطه جریمه حریف رفت و با یک بغل پای نرم در شرایطی که غلامپور هم به استقبالش آمده بود گل دوم بازی را به ثمر رساند. پیراهن پیوس برای مهدوی کیا خوش یمن بود و هافبک جوان پرسپولیسی ها بازی بدون نقصش در این مسابقه را با یک گل کاملتر کرد و نامش را بعد از حسن روشن که با ۱۸ سال و ۱۱ ماه و ۲۳ روز جوانترین گلزن تاریخ دربی ها بود به عنوان نفر دوم با  ۱۹ سال و ۱۱ ماه و هجده روز به ثبت برساند.

این صحنه گل دوم بازی به سود پرسپولیس است. مهدوی کیا با گریز از مرکز زمین و درگیر با حسن زاده توپ را به آرامی از غلامپور عبور می دهد
(کیهان ورزشی - 21​​​​ تیر 1376)

در دقیقه 73 پاس بلند شاهرودی به پشت مدافعان استقلال می رفت تا در اختیار بزیک قرار بگیرد اما بهزاد غلامپور از راه رسید و بیرون محوطه جریمه توپ را با دست مهار کرد تا یک کارت زرد را به جان بخرد و مانع گلزنی پرسپولیسی ها برای سومین بار شود. یک بار هم در دقیقه 38 همین مسابقه فرهاد مجیدی توپ را با دست مهار کرد تا غلامپور دومین بازیکن استقلالی باشد که در این بازی به خاطر خطای هند از داور کارت زرد دریافت میکند.

خطای هند کودکانه فرهاد مجیدی در نیمه اول و کارت زردی که به آسانی دریافت کرد
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)

بازی در دقایق پایانی با حملات جسته و گریخته دو تیم، و بیشتر پرسپولیسی ها دنبال میشد که مهرداد میناوند در دقیقه 80 تا آستانه زدن گل سوم پرسپولیس پیش رفت. سانتر دقیق رنجبران از جناح راست به سمت مقابل و گوشه محوطه جریمه استقلالی ها رسید تا مهرداد میناوند با یک مهار زیبا شانس گلزنی پیدا کند اما ضربه محکم و تماشایی هافبک سرخپوشان با برخورد به تیر افقی دروازه غلامپور با بدشانسی به گل سوم بازی تبدیل نشود.

میناوند دروازه حریف را نشانه رفته است
(کیهان ورزشی - 28 تیر 1376)

حمید درخشان در دقیقه 82 بهنام طاهرزاده را جانشین ادموند بزیک کرد و این مهاجم جوان هم به خوبی پاسخ مربیش را داد. بهنام طاهر زاده با اولین توپی که دشت کرد گل سوم تیمش را به ثمر رساند. در دقیقه 87 پشت محوطه جریمه استقلال توپ به بهنام طاهرزاده. مهاجم پرسپولیسی ها بعد از کمی مکس با یک ضربه زمینی از پشت محوطه جریمه توپ را به گوشه دروازه غلامپور فرستاد و توپ بعد از برخورد با دستان غلامپور و تیر عمودی دروازه به گل سوم پرسپولیس تبدیل شد، گلی که مقصر اصلی آن بهزاد غلامپور بود.

بهزاد غلامپور که روی گل سوم بازی مقصر بود نای برخواستن ندارد
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)

بعد از گل تنها یک بار دیگر پرسپولیسی ها موفق شدند روی دروازه حریف خطرساز شوند. در نودمین دقیقه بازی مهدی مهدوی کیا روی پاس زیبای نامجو مطلق در موقعیت گلزنی قرار گرفت اما با بدشانسی ضربه این بازیکن که بدون شک بهترین بازیکن زمین هم بود به تور کناری دروازه استقلال برخرود کرد تا اختلاف سه گله به چهار گل نرسد و بازی با همان نتیجه 3 بر صفر به سود قهرمان لیگ خاتمه یابد.

بعد از این بازی حمید درخشان که از شادی در پوست خود نمیگنجید به خبرنگاران گفت: « بچه ها در این مسابقه عالی بودند، ما خوب بازی کردیم و باید هم چنین نتیجه ای رقم می خورد. » در سمت مقابل اما ناصر حجازی حاضر به مصاحبه نشد و خیلی زود ورزشگاه را ترک کرد.

پس لرزه های این شکست سنگین در دربی در روزهای بعد بیش از هر کس جایگاه ناصر حجازی در روی نیمکت استقلال را لرزاند. منتقدان حجازی که مهمترین آنها مدیرعامل وقت باشگاه، علی فتح الله زاده بود معتقد بودند که ناصر حجازی در چیدمان اولیه و انتخاب سیستم مناسب برای این مسابقه کوتاهی کرد و مقصر اصلی این شکست شخص سرمربی است. اما این انتقادات راه به جایی نبرد و ناصر حجازی در لیگ سال 1376 روی نیمکت آبی پوشان نشست و به کارش ادامه داد.

بعد از خاتمه مسابقه بازیکنان استقلال در جلوی نیمکت ذخیره های خود به مدت ده دقیقه گوش به صحبت های ناصر حجازی مربی خود دادند
(کیهان ورزشی - 21​​​​ تیر 1376)
از تیم یک شبه چه انتظاری میتوان داشت؟! در عکس ناصر حجازی را میبینیم که بعد از شکست سنگین در دربی توان برخواستن ندارد
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)

پرسپولیسی ها هم مقتدرانه در پایان بازی در برابر چشمان استقلالی ها جشن قهرمانی گرفتند تا پرونده لیگ آزادگان سال 1375 که طولانی ترین لیگ تاریخ فوتبال کشورمان بود رسما بسته شود.

گلزنان بازی در یک قاب؛ طاهرزاده، مهدوی کیا و بزیک
فرشاد پیوس و مهاجم جانشینش ادموند بزیک که در این بازی هم خوش درخشید
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)
وداع باشکوه پیوس از صحنه فوتبال
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)

گالری تصاویر دربی 44

ورمزیار و میناوند، من تو من
(کیهان ورزشی - 28 تیر 1376)
تقوی پا به توپ از کمند مهدوی کیا و پیروانی، دو بازیکن خوب پرسپولیس در این ورز، عبور کرده است
(کیهان ورزشی - 28 تیر 1376)
در حالی که بازی دربی در آسمان نمایی نداشت در معدود درگیری های هوایی بزیک با پاشازاده درگیر است
(کیهان ورزشی - 21​​​​ تیر 1376)
ورمزیار صاحب توپ است و مهدوی کیا زننده یکی از سه گل تیمش در تعقیب اوست
مهدی پاشازاده در محاصره مدافعان هوشیار سرخپوش
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)
درگیری مهرداد میناوند و محمد تقوی بر سر تصاحب توپ
(دنیای ورزش - 28 تیر 1376)
نمایی زیبا از دربی 44
اینفوگرافیک پیراهن های دو تیم در دربی چهل و چهارم